Wat hebben we bereikt?

Met het Aanvalsplan Zon, vastgesteld in 2020, stimuleren we zonnepanelen op daken (‘zon op dak’) In de eerste helft 2021 is een communicatiecampagne gevoerd voor zon op dak via in- en externe sociale mediakanalen. Uitvoering van de subsidieregeling Zonnig Zuid-Holland is gestart. Hoewel er veel aanvragen waren en veel subsidies zijn toegekend, is het budget van de regeling niet uitgeput. Het gemiddeld gevraagde subsidiebedrag bleef lager dan gedacht. Om een breder bereik te krijgen voor zonne-energie is de subsidieregeling per 2022 uitgebreid met zon op waterbassins en parkeerplaatsen. Bovendien wordt bekeken op welke wijze deze middelen nog beter in te zetten zijn voor de energietransitie.

In alle Regionale Energie Strategiën (RES’en)1.0 staat energie-opwekking door zonnepanelen op daken, waterbassins en parkeerterreinen hoog op de prioriteitenlijst. Ook is een bijdrage geleverd aan hernieuwbare opwekking elektriciteit op land, afgestemd met ons provinciaal beleid.

Eind 2020 was het geregistreerde opgestelde vermogen zonne-energie 1167 MW in Zuid-Holland. Hiervan is met SDE-subsidie in 2020 338 MW in dakopstelling en 126 MW in veldopstelling gerealiseerd.

In juni en juli 2021 zijn de zeven regionale energiestrategieën in Zuid-Holland vastgesteld door de gemeenteraden, de algemene besturen van de waterschappen en Provinciale Staten. De beoogde duurzame opwekking van elektriciteit van de gezamenlijke RES’en in Zuid-Holland ligt op ruim 6 TWh in 2030. Dit is inclusief de reeds gerealiseerde en geplande opwekcapaciteit, waaronder de windopgave (735,5 MW geïnstalleerd vermogen) van het SER Energieakkoord van 2013. Het Planbureau van de Leefomgeving geeft in een analyse aan dat op basis van de 55,1 TWh die de 30 regio’s in de RES1.0 hebben opgenomen, het verwacht dat tussen 35 TWh en 46 TWh daadwerkelijk in 2030 is te realiseren. Het doel van minimaal 35 TWh, zoals opgenomen in het Klimaatakkoord, is daarmee mogelijk, maar vraagt nog wel een flinke inspanning van de regio’s en het wegnemen van potentiële knelpunten, zoals de capaciteit op het elektriciteitsnetwerk.

In onze samenwerking in de energietransitie hebben wij vanuit onze partnerrol de zeven RES’en1.0 mede helpen opstellen en voorgedragen voor vaststelling. We zijn begonnen het omgevingsbeleid bij te stellen voor de energietransitie. Verder hebben wij lokale initiatieven in de energietransitie ondersteund en zetten wij ons in om energiearmoede te voorkomen of te beperken.

Als onderdeel van de RES’en zijn Regionale Structuren Warmte (RSW) tot stand gekomen. Besparing is vaak het speerpunt. De meeste gemeenten in Zuid-Holland hebben een Transitievisie Warmte (TVW) opgesteld.

Samen met de gemeenten Rotterdam, Ridderkerk, Nissewaard en Hoeksche Waard hebben wij opdracht gegeven voor de uitvoering van een energiebesparingsprogramma bij bedrijven. Onderdelen zijn energiescans en stappenplannen om bedrijventerreinen aardgasvrij te maken.

Samen met de omgevingsdiensten hebben we een energiedashboard ontwikkeld over de energiebesparingsplicht van bedrijven. Zo geven we op een aantal bedrijventerreinen inzicht in mogelijke energiebesparende maatregelen.

Met de specifieke rijksuitkering voor maatschappelijk vastgoed is de regeling ‘Ontzorgingsprogramma's maatschappelijk vastgoed Zuid-Holland’ opgezet. Met name scholen maar ook zorginstellingen, buurthuizen, kleine gemeenten en culturele instellingen krijgen ondersteuning van de provincie bij de verduurzaming van het vastgoed.

Voor VvE’s (Vereniging van Eigenaren) hebben we een woonlastenmodel in enkele praktijkcases getest met beoogde gebruikers.Samen met de gemeente Schiedam onderzochten we de gevolgen voor de energietransitie bij splitsingsaktes van VVE's.
Samenwerking met drie gemeenten zijn we gestart met project Transform. om de transformatie van wijken gebiedsgericht aan te pakken en middelen voor diverse maatschappelijke opgaven te combineren met energietransitie. Hierbij wordt gewerkt aan meervoudige waardecreatie in een wijk. Er is een ‘Werk- en Doeboek’ opgeleverd om gemeenten handvatten te bieden bij een integrale wijkaanpak.

We hebben samen met TNO een community of practice opgericht om plannen, uitvoeringspraktijk, kennis en lessen uit te wisselen met bewoners voor een meer inclusieve energietransitie. De community is opgebouwd in een stevig netwerk van 9 gemeenten en uitvoeringspartners (Alphen aan den Rijn, Capelle aan den IJssel, Delft, Den Haag, Dordrecht, Leiden, Rotterdam, Schiedam en Zwijndrecht).

De provincie heeft een afwegingskader Warmtekeuze ontwikkeld als hulpmiddel voor gemeenten en andere partijen bij de keuze uit klimaatneutrale warmtebronnen voor de gebouwde omgeving.

Voor het Nationaal Groeifonds hebben wij samen met andere partijen een voorstel voor financiering van diverse warmteprojecten ontwikkeld en ondersteund onder de titel Nieuwe Warmte Nu! Het voorstel is door een samenwerkingsverband ingediend bij de beoordelingscommissie. In het voorstel zijn 13 projecten in Zuid-Holland opgenomen.

In 12 gemeenten zijn we gestart met een ondersteuningsproject onder begeleiding van twee adviesbureaus om plannen voor aansluiting op duurzame warmtebronnen een paar stappen verder te brengen en een aantal plannen gereed te maken voor externe financiering.

In november vond ondanks corona het Nationaal Warmtecongres plaats. De provincie was ‘official host’. Ongeveer 250 energie-professionals konden kennis nemen van een breed scala aan onderwerpen rond de warmtetransitie. Tijdens het congres werd het Afwegingskader Warmtekeuze van de provincie gepresenteerd.

In 2021 is de investeringsbeslissing genomen voor de aanleg van een grootschalige warmtetransportleiding van het Rotterdamse havengebied tot aan Den Haag (WarmtelinQ). Voor deze leiding is een provinciaal inpassingsplan gemaakt.

Met en voor de Leidse regio werden voorbereidingen getroffen voor uitbreiding van het warmtetransportnet
(WarmtelinQ+).

In 2021 heeft de provincie een bijdrage geleverd aan de transitie naar een CO _2- emissiearme en circulaire industrie in Zuid-Holland. De industrie is vooral zelf aan zet om te verduurzamen. Aangescherpt beleid vanuit de EU (FIT for 55 programma) en het Rijk (het nieuwe regeerakkoord) gaat hierbij helpen.

De provincie heeft hierbij vooral een additionele rol door samenwerking in de regio te stimuleren en samen met het Rijk verduurzamingsprojecten binnen industriële ketens financieel te ondersteunen. Dit gebeurt met door inzet van eigen middelen en vooral ook door gezamenlijk Europese fondsen te benutten. De provincie richt zich daarbij grotendeels op het Haven Industrieel Complex (HIC) in Rotterdam, omdat daar het grootste deel van de opgave uit het Klimaatakkoord gerealiseerd moet worden, maar kijkt ook naar andere gebieden in de provincie, zoals het Groene Hart.

Komende jaren komen naar verwachting diverse projecten in uitvoering, waarmee we de industriedoelstellingen uit het Klimaatakkoord zullen realiseren. De provincie heeft in 2021 bijgedragen aan de voorbereiding van diverse projecten, bijvoorbeeld door belemmeringen weg te nemen die een tijdige uitvoering in de weg staan. Verder heeft de provincie nieuwe, vaak innovatieve projecten ontwikkeld.