Wat hebben we bereikt?

Zuid-Holland is één van de drijvende krachten achter de Nederlandse economie. Met een bruto regionaal product van € 146 mld levert de economie van Zuid-Holland een bijdrage van 21% aan de totale Nederlandse economie (BNP). Tegelijkertijd staat Zuid-Holland voor een groot aantal uitdagingen. Zo staat onze regio voor een grote verduurzamings- en digitaliseringsopgave en heeft de coronacrisis impact op de economie. Inmiddels beginnen de economische effecten van het herstelpad zichtbaar te worden. Nieuwe cijfers laten economisch herstel op nationaal niveau zien, dat volgens de laatste raming van het CPB groter is dan verwacht: de economie groeide in 2021 met bijna 4%, gevolgd door ruim 3% groei in 2022. De provincie heeft in 2021 verschillende initiatieven gefinancierd om de impact van het coronavirus voor ondernemers zoveel mogelijk te beperken. Bijvoorbeeld de ondersteuning van het mkb op digitalisering, samenwerking en financiering. En een aantal fieldlabs. Daarnaast is onverminderd bijgedragen aan innovatie binnen het mkb en de economische topsectoren. In 2021 heeft de provincie innovatie in Zuid-Holland gestimuleerd via diverse subsidieregelingen, via actieve rollen in regionale samenwerkingsverbanden en via het Startup in Residenceprogramma .

Werklocaties
Door de toenemende vraag naar woningen staan werklocaties onder druk, met name bedrijventerreinen. In 2021 is ingezet op borging dat er voldoende toekomstbestendige en kwalitatief goede ruimte voor bedrijventerreinen in Zuid-Holland blijft. Bij gemeentelijke transformatieplannen van bedrijventerreinen naar de functie wonen hebben we bereikt dat door compensatieplannen goede vereffening plaatsvindt van ruimte die voor bedrijven verloren is gegaan. In een aantal woon-werkakkoorden hebben we afspraken gemaakt voor een goede balans tussen ruimte voor wonen en ruimte voor werken. Nieuwe transformatieplannen worden onderdeel van de regionale visies bedrijventerreinen, die we gaan opstellen met de regio’s.

Via diverse subsidieregelingen hebben we bereikt dat de markt plannen heeft ontwikkeld voor duurzame, toekomstbestendige bedrijventerreinen en vitale en levendige (winkel)centra. Daarnaast zijn diverse bedrijventerreinen verduurzaamd en hebben we bijgedragen aan een pilot circulaire bedrijventerreinen in Midden-Holland.

Met de uitvoering van ons detailhandelsbeleid hebben we bijgedragen aan een betere vitaliteit van stads- en dorpscentra.

Door de coronacrisis zijn er veel onzekerheden op de kantorenmarkt. Na een aanvankelijke daling van de kantorenopname (vraagkant), lijkt de kantorenmarkt zich al snel weer te herstellen. Cijfers van 2021 laten zien dat de kantoorleegstand in de provincie Zuid-Holland licht is gestegen naar 7,1% (2020: 6,9%). Kijkend naar de grote steden binnen de provincie zien we een marginale stijging in Den Haag naar 4,2% en een lichte daling in Rotterdam naar 8,3%. De kantooropname is gestegen met 33% (2021: 328.500 m2; 2020: 246.900 m2) en het kantooraanbod is gedaald met 6% (2021: 1.056.800 m2; 2020: 1.128.500 m2).

Human Capital
Er is ook in 2021 uitvoering gegeven aan het Human Capital akkoord Zuid-Holland (2019) om:

• Bij-, om- en herscholing voor werkenden inclusief flexwerkers en voor niet-werkenden te stimuleren
• De transities van werk naar werk te stimuleren;
• Onderbenutte deeltijdwerkers beter te benutten door ze desgewenst meer uren te laten werken;
• Internationale werknemers voor vacatures die niet met Zuid-Hollandse of Nederlandse kandidaten kunnen worden ingevuld, aan te trekken of te behouden.

Daarnaast hebben we geprobeerd de negatieve gevolgen van de coronacrisis voor een specifieke doelgroep te beperken. Er is een subsidieregeling opengesteld die voor werkgevers de arbeidslasten verlaagt bij aanstellen van mbo’ers en hbo’ers met een pas verworven diploma.

De concrete resultaten waren:

• Er zijn in 2021 vijf zogenaamde deelakkoorden afgesloten. Deelakkoorden zijn een voorwaarde om een subsidieaanvraag te doen bij provincie Zuid-Holland binnen de subsidieregeling van € 5 mln. Het betreft:

• Energy Switch, bijscholen van werknemers op het thema energietransitie;
• Campus Gouda, bijscholen van werknemers op de thema’s zorg & technologie en bodem & technologie;
• Internationaal Talent Programma, behouden en aantrekken van internationaal talent;
• Van Bank naar Bouw en Techniek, begeleiden van werknemers vanuit de financiële-, verzekerings- en fossiele sector naar een baan in de bouw en techniek;
• LLO-CIV Bio Sciences, bijscholen van werknemers in de Bio Sciences sector.

Van die vijf zijn Energy Switch (voor een bedrag van € 0,8 mln) en LLO-CIV Bio Sciences (€ 0,1 mln) daadwerkelijk omgezet in een gehonoreerde subsidieaanvraag. De overige drie leiden naar verwachting tot een subsidieaanvraag in 2022.

• De uitvoering van de eerder ondersteunde deelakkoorden is goed op stoom. Zo heeft SMITZH als eerste project de doelstellingen al behaald. Meer dan 2.000 werknemers zijn geschoold via het digitale leerplatform oZone. Ook de eerder gehonoreerde aanvragen van Greenports West-Holland, van WE-IT en van de Regiodeal Drechtsteden zijn op weg om de afgesproken kwantitatieve doelstellingen te behalen.

• Er zijn kwartiermakers aangesteld die moeten zorgen voor nieuwe deelakkoorden rond de DigiCampus GWW (verbeteren digitale vaardigheden van werknemers in de grond-, weg- en waterbouw), Crest (voorheen Vijfsluizen Academy, bijscholen van werknemers in de maritieme/offshore industrie) en het Young Professionals Challenge Program (young professionals participeren in challenges, wat bijdraagt aan hun persoonlijke ontwikkeling).
• In totaal worden nu zo’n 15 projecten tijdens verschillende fases ondersteund.
• Er zijn 20 aanvragen ingediend onder de Subsidieregeling tegemoetkoming loonkosten onlangs gediplomeerden Zuid-Holland (subsidieplafond € 1,5 mln). In 2021 zijn er 13 gehonoreerd voor een totaalbedrag van € 82.000. Drie zijn er nog in behandeling. De oorspronkelijke openstelling van deze regeling, die medio september door GS inhoudelijk is aangepast, liep tot 31-12-2021, maar is verlengd tot 31-12-2022.

Door de coronapandemie en de sluiting van veel voorzieningen waaronder scholen, theaters, bibliotheken, horeca, evenementen, attractieparken als gevolg daarvan, zijn de cultuur- en toeristische sector net als in 2020 ook in 2021 in zwaar weer terechtgekomen. Maar ook de erfgoedsector en archeologie hebben de nadelige gevolgen hiervan ondervonden, omdat veel activiteiten zijn vertraagd of uitgesteld. Ondanks de druk van de crisis zijn veel van de beleidsdoelen voor 2021 volgens plan gerealiseerd. In 2021 is Zuid-Holland zelfs twee werelderfgoederen rijker geworden. Zowel de Limes als de Nieuwe Hollandse Waterlinie zijn toegevoegd aan de werelderfgoedlijst van UNESCO. Ook is in 2021 de erfgoedlijn Goeree-Overflakkee verbreed en uitgebreid met delen van Voorne-Putten en Hoeksche Waard. Deze vernieuwde erfgoedlijn heeft de naam Historisch Haringvliet gekregen.
Als gevolg van corona is meer het belang ingezien van cultuurparticipatie in onze samenleving. Via IPO, samen met gemeenten in Zuid-Holland en samen met onze culturele instellingen zijn we als provincie actiever geweest in deze taak.
Ons beleid op het gebied van toerisme is in 2020 gestart en in 2021 uitgevoerd. Met de subsidieregeling en samenwerking met partners willen we bijdragen aan een beter perspectief voor de toeristische sector.
In de erfgoedsector en archeologie zijn door corona activiteiten vertraagd en uitgesteld, maar er is ook heel veel gerealiseerd. Ondanks alle beperkingen om fysiek bij elkaar te komen is het gelukt om ons samen met onze externe partners in te zetten voor het behoud en beleefbaar maken van erfgoed en archeologie.
De ruimtelijke planadvisering voor erfgoed is in omvang vergelijkbaar met 2020. Gemeenten voeren steeds meer in een vroeg stadium van de planontwikkeling overleg met de provincie, zodat het provinciale ruimtelijke erfgoedbeleid in de plannen kan worden opgenomen.