Grond-voor-grond: verkoop gronden ten behoeve van de realisatie van het NNN
Realisatie en prognose verkoop Grond-voor-Grond
De provincie verkoopt een deel van haar gronden buiten de beleidsopgave om middelen te genereren voor de realisatie van de NNN. Dit wordt Grond-voor-Grond genoemd (GvG). In de periode tot 2027 moet circa € 151 mln netto (= € 180 mln bruto minus proces- en risicokosten, beheerkosten en boekwaarde) gerealiseerd worden.
In 2021 is voor in totaal circa € 2,3 mln aan grond verkocht (circa 10 ha). De totale opbrengstenraming voor de grondverkoop voor 2021 bedroeg € 3,3 mln. Hiermee ligt het gerealiseerde resultaat onder de prognose. Dit kwam vooral doordat onderhandelingsprocessen langer duurden dan geraamdNaar verwachting zullen er in 2022 meer verkoopopbrengsten zijn. Door de lagere verkopen lagen ook de lasten (proceskosten en afwaarderingslasten verkochte gronden) in 2021 van € 0,5 mln onder de begrote lasten van € 0,9 mln. Tot en met 2021 is hiermee circa € 117 mln aan verkopen gedaan.
In 2020 heeft de tweejaarlijkse actualisatie van het GvG bezit plaatsgevonden. Naast een nieuwe taxatie van het provinciale GvG bezit is ook weer gekeken naar te verwachten proceskosten, risico’s en beheerkosten. De resultaten van deze geactualiseerde business case zijn in 2021 in de begroting verwerkt.
Per 31-12-2021 beschikt de provincie nog over ruim 800 ha GvG grond. Het grootste deel hiervan ligt in de Krimpenerwaard en dient/kan ingezet worden als ruilgrond voor de natuurontwikkeling aldaar.
Waarderingsbeleid groene grond
De aankoopprijs van de gronden die vallen binnen de NNNwordt afgewaardeerd naar een reële prijs voor natuurwaarde en als zodanig op de balans gezet. Aankopen die buiten de begrenzing vallen worden voor de aanschafprijs op de balans gezet.
Het verschil tussen de GvG-opbrengsten uit verkoop van de grond minus risicofactor, minus boekwaarde verkochte grond en minus verkoopkosten is in de begroting opgenomen als dekkingsmiddel voor de uitvoering van de NNN. De voorraad groene grond ultimo 2021 heeft een boekwaarde van ca. € 20 mln. Deze is als volgt samengesteld:
- GvG-grond: ca. € 8,5 mln.
- NNN-grond: ca. € 11,7 mln (inclusief gronden met een weidevogeldoelstelling).
- RodS-grond: € 0.
Marktprijsverstoring
De laatste uitgevoerde grondprijsmonitor stamt uit 2016 (uitgevoerd in 2017). Hieruit bleek dat de hoogte van de opbrengsten door de provincie niet sterk afweken van de overige opbrengsten uit grondverkopen in Zuid-Holland. Daarnaast bleek ook dat de aantallen hectares die de provincie op de markt bracht niet van invloed was op het prijsniveau of de afzet. Op basis daarvan is gesteld dat het gehanteerde prijsbeleid marktconform was en er geen marktverstoring optrad.
Voor de daarop volgende jaren is het steeds niet mogelijk geweest om uit de jaarlijks door het kadaster aangeleverde data over de grondverkopen in het agrarische gebied in Zuid-Holland af te leiden in hoeverre de provincie marktconform en niet prijsverstorend werkt. Er zijn namelijk te weinig gegevens bruikbaar. Zo ook weer voor het jaar 2020. Dit is de reden dat ook voor 2021 geen monitor heeft plaatsgevonden. Mogelijk kan in 2022 op basis van de aangeleverde gegevens door het kadaster over 2021 wel een monitor opgesteld worden.
Tijdelijk Beheer
De meeste gronden die de provincie in afwachting van verkoop of inrichting in eigendom heeft, zijn verpacht in geliberaliseerde pacht. Het betreft vaak gronden in agrarisch gebruik, gronden met bestemming natuur (binnen de NNN-begrenzing) en gronden met een boerenlandvogel/weidevogel-doelstelling. Voor die laatste twee soorten gronden zijn beperkende voorwaarden in het pachtcontract opgelegd (zoals minder gebruik mest) en is een aangepaste pachtprijs gehanteerd. De pachtprijzen en voorwaarden 2022 zijn in het najaar 2021 door Gedeputeerde Staten vastgesteld.
De pachtuitgifte 2021 is gedaan volgens het door Gedeputeerde Staten in 2018 vastgestelde Handelingskader pacht. De opbrengst van het tijdelijk beheer was circa € 1 mln, gebaseerd op 187 pachtovereenkomsten. In 2021 hebben we meer langjarige geliberaliseerde pachtovereenkomsten afgesloten, waaronder de geliberaliseerde pachtovereenkomsten met de zelfrealisatoren en het Natuur Beheer Collectief Krimpenerwaard (NBC).
De provincie bezit in 2021 circa 40 bebouwde locaties die beheerd moeten worden, waaronder woningen, voormalige steunpunten voor het beheer van de infrastructuur en voormalige bedrijfsopstallen zoals bijvoorbeeld een mestsilo. Er wordt doorlopend geïnvesteerd voor waardebehoud en/of de veiligheid van de tijdelijke beheerders/bewoners. Om het gebouwbeheer op orde te krijgen en te behouden is (extra) expertise ingehuurd om waar nodig onderzoek en eventueel sloop van gebouwen te begeleiden.
De kosten, met name voor asbestverwijdering, bodemsanering en sloop nemen toe doordat er meer zichtbaar asbest wordt verwijderd van voormalige bedrijfsopstallen agrarische locaties.
De beheerkosten van de bebouwde locaties betreffen meestal de groene gronden; enkele locaties vallen onder andere beleidsdoelen. In 2021 bedroegen de beheer- en sloopkosten € 0,9 mln, vooral doordat diverse gebouwen versneld zijn gesaneerd.